Monday, August 7, 2023 14:09 PM
ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ អាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហាររួមជាមួយក្រុមការងារពិសេសអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ សហការជាមួយអង្គការ UNESCO មានគម្រោងកែលម្អសោភណ្ឌភាពបរិវេណមុខជណ្តើរបុរាណខាងជើងប្រាសាទព្រះវិហារ ជាឧទ្យានបៃតងទ្បើងវិញ។ ក្នុងទិសដៅរៀបចំសោភណ្ឌនេះ មានពីរចំណុចសំខាន់ៗគឺចំណុចទី១ រៀបចំដាំដើមឈើ ហើយប្រែក្លាយតំបន់នេះទៅជាឧទ្យានបៃតង និងចំណុចទី២ រៀបចំប្រទ្បាយផ្លូវបង្ហូរទឹកចេញពីបរិវេណខាងមុខជណ្តើរបុរាណខាងជណ្តើរ ប្រាសាទព្រះវិហារ។
ទាក់ទងនឹងគម្រោងខាងលើ យើងបានបើករណ្តៅកំណាយបុរាណវិទ្យាបង្ការចំនួន០៥កន្លែង ដើម្បីសិក្សាស្រាវជ្រាវពីផលប៉ះពាល់ផ្នែកបុរាណវិទ្យាទៅលើការអនុវត្តគម្រោងរៀបចំឧទ្យានបៃតង ស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អភិរក្សនៃរមណីយដ្ឋានប្រាសាទព្រះវិហារ ពីព្រោះទីតាំងបរិវេណជុំវិញនេះជាតំបន់ដែលមានសក្តានុពលបុរាណវិទ្យាខ្លាំង ដោយទីតាំងនៅប៉ែតខាងជើងឆៀងខាងលិចអ័ក្សជណ្តើរបុរាណខាងជើងប្រាសាទព្រះវិហារ យើងឃើញមានស្លាកស្នាមបុរាយវិទ្យាជាច្រើន មានដូចជាដីទំនប់ដោយមានរៀបចំថ្មភក់នៅតាមជើងទេរទំនប់ មានស្រះទឹក និងដីទួលបុរាណដែលជាសហគមន៍មនុស្សរស់នៅពីបុរាណ នាសម័យកសាងប្រាសាទព្រះវិហារ។ ការបើករណ្តៅកំណាយនេះ ក្នុងគោលបំណងសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកនៅបរិវេណខាងមុខជណ្តើរបុរាណខាងជើង ជាលទ្ធផលបានមកពីរណ្តៅកំណាយមានដូចជា៖
- រណ្តៅលេខ ១ : ជាទីតាំងមានស្លាកស្នាមប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកបុរាណ ដែលជាផ្លូវទឹកបានហូរធ្លាក់មកពីបរិវេណខាងលិចរបស់ជណ្តើរបុរាណខាងជើងប្រាសាទព្រះវិហារ ដោយមានការវិវត្តន៍ជាពីរដំណាក់កាល។
- រណ្តៅលេខ ២ : បានជីកដល់ស្រទាប់ថ្មភ្នំធម្មជាតិ ហើយឃើញមានការលើកដីធ្វើខ្នងទំនប់ស្រះទឹក ដោយមានជាពីរដំណាក់កាល។ ដំណាក់កាលទី១ គឺជាការចាក់បង្គរថ្មគ្រួស និងដីល្បាយខ្សាច់លាយទ្បំជាមួយកំទេចធ្យូងតូចល្អិតក្នុងការសម្រួលអោយផ្ទៃដីមានស្ថានភាពដីស្មើគ្នា ជាមួយសណ្ឋានភ្នំមានលក្ខណៈដី ឬផ្ទាំងថ្មភ្នំពុំស្មើ។ ក្នុងរណ្តៅនេះយើងបានធ្វើការប្រៀបធៀបស្រទាប់ដីទៅនឹងរណ្តៅលេខ ៤ ត្រង់ស្រទាប់ដីវប្បធម៌ ដែលមានរយៈកម្ពស់ដីប្រហាក់ប្រហែលគ្នា។ ដំណាក់កាលទី២ ជាការចាក់បង្គរស្រទាប់ដី ដោយបុកបង្ហាប់ និងរៀបថ្មភក់ទប់នៅតាមជើងទេរស្រះ។
- រណ្តៅលេខ ៣ : ជីកក្នុងជម្រៅ ៥០ ស.ម ពីផ្ទៃដីខាងលើ ឃើញដល់ស្រទាប់ថ្មភ្នំធម្មជាតិ ដែលប្រហែលជាស្រទាប់ ផ្ទៃដី ឬថ្មភ្នំធម្មជាតិខាងមុខបរិវេណជណ្តើរបុរាណខាងជើង។ ដោយនៅផ្នែកខាងលិចនៃរណ្តៅយើងឃើញមានស្លាកស្នាមប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកដូចគ្នាទៅនឹងរណ្តៅលេខ ១។
- រណ្តៅលេខ ៤ : តាមការសិក្សាស្រទាប់ដី និងវត្ថុសិល្បៈក្នុងរណ្តៅនេះ យើងឃើញថាពុំសូវមានទិន្នន័យច្រើនអំពីការចាក់បង្គរស្រទាប់ដីវប្បធម៌មានតិចតួច ដែលអាចជាទីតាំងមានការហូរច្រោះចាក់បង្គរដី។
- រណ្តៅលេខ ៥ : ឃើញមានការរៀបចំកសាងខឿនជណ្តើរជាថ្នាក់ៗនៅផ្នែកខាងជើងឆៀងខាងកើតជណ្តើរបុរាណខាងជើង ក៏ដូចជាវិធីសាស្ត្រនៃការរៀបចំស្រទាប់ដីបុកបង្ហាប់គ្រឹះពង្រឹងក្នុងពេលសាងសង់ខឿនជណ្តើរ។
សន្និដ្ឋាន : ការសិក្សាធ្វើកំណាយខាងលើ យើងឃើញថាជណ្តើរបុរាណខាងជើងប្រាសាទព្រះវិហារ មានការរៀបចំប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកមាននៅបរិវេណផ្នែកខាងលិចរបស់ជណ្តើរភាគច្រើន ដោយមានការដាប់ទម្លុះថ្មភ្នំធ្វើជាប្រព័ន្ធរំដោះទឹក ដែលវាអាស្រ័យទៅតាមសណ្ឋានភាពល្បាក់ភ្នំ និងការកសាងជណ្តើរ។ ប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកនេះបានហូរធ្លាក់ទៅបរិវេណខាងមុខជណ្តើរផ្នែកខាងលិចអ័ក្សរបស់ជណ្តើររហូតធ្លាក់ដល់អូរទឹកមាននៅខាងមុខ។ ចំណែកប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកស្ថិតនៅផ្នែកខាងកើតអ័ក្សរបស់ជណ្តើរបុរាណខាងជើង យើងពុំប្រទះឃើញស្លាកស្នាមទេ ដូច្នេះហើយបានជាយើងមានការកសាងខឿនថ្មភក់ជាថ្នាក់ៗនៅខាងជើងឆៀងខាងកើតរបស់ជណ្តើរ (ប៉ែតខាងកើតជណ្តើរ) សម្រាប់ពង្រីកទីធ្លាជណ្តើរផង និងអាចប្រហែលអាចជាទំនប់មួយក្នុងការបង្វែរផ្លូវទឹកហូរស្ថិត នៅបរិវេណខាងកើតជណ្តើរមិនអោយឆ្លងកាត់មកលើថ្មខឿនថ្នាក់ៗ ដោយអោយទិសទៅទឹកហូរទៅផ្នែកខាងជើងឆៀងខាងកើតរបស់ថ្មខឿន។ ដូចនេះការអនុវត្តគម្រោងខាងលើអាចធ្វើទៅបាន ដោយគោរពតាមលទ្ធផលនៃការធ្វើកំណាយបុរាណវិទ្យាបង្ការ។
